Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

Ehliyetsiz araç kullanmak, kişinin hem kendisi hem de trafiğin genel akışı ve düzeni için çok ciddi bir güvenlik sorunudur. Bu sebeple dünyadaki ülkelerin neredeyse tamamı bu eylemi yasaklamıştır. Maddi yaptırımlar ve cezai yaptırımlara maruz kalmamak için ehliyet sahibi olmadan trafiğe çıkmamak gereklidir. Türkiye'deki bu yasağın detaylarına ve kişilere yüklediği sorumluluklara gelin beraber bakalım. 

Ehliyetsiz araç kullanmaya karşı ceza yaptırımı, üç farklı şekilde karşımıza çıkar. Bunlar şöyle sıralanabilir:

●    Sürücü belgesi olmayanlar

●    Mahkemelerce veya Cumhuriyet Savcılıklarınca ya da bu kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanlar

●    Sürücü belgesi iptal edilenlerdir

Bu maddelerin detayları sürücünün durumuna ve ilgili trafik kanunlarına göre değişkenlik gösterir. 2023 yılında idari cezaların maddi yükümlülükleri değişmiş olsa da cezaların tanımında değişiklik yoktur. İlgili cezaların uygulanacağı durumlar şunlardır:

●    Ehliyetsiz araç kullanmak (18 yaş altı kişileri de kapsar)

●    Ehliyetsiz kişiye araç vermek

●    Mahkeme ve savcılık kararı da dâhil olmak üzere herhangi bir nedenden dolayı geçici ya da tedbir amaçlı ehliyetine el konulan kişinin araç kullanması

●    Mahkeme ve savcılık kararı da dâhil olmak üzere herhangi bir nedenden dolayı geçici ya da tedbir amaçlı ehliyetine el konulan bir kişiye araç kullandırmak

●    Sürücü belgesi daha önce iptal edilmiş bir kişinin araç kullanması

●    Sürücü belgesi iptal edilmiş kişiye taşıtı kullandırmak

●    Sürücü sertifikasının süresinin dolması

Yukarıda sayılan durumların her biri, trafik açısından sonra derece riski durumlar olarak nitelenebilir. Dolayısıyla ehliyetsiz araç kullanmanın kapsamı son derece geniş tutulmuştur. 
Söz konusu hususların ihmali durumunda uygulanacak ceza ayrı ayrı belirlenmiştir. Bunun yanında ehliyet belgesinin de çeşitli bahanelerle bulunmaması da cezaya tabi bir durumdur.

2023 yılına göre bu koşullarda belirtilen durumlarda kişiye 8.190 TL tutarında ceza uygulanır. Ayrıca o esnada kullanılan aracın trafikten men edilmesi, sürücü belgesi olmayan kişinin belirli bir süre boyunca geçici olarak tutuklanması da mümkündür. Trafik cezalarında ilk 15 gün içerisinde ödeme yaptığınız takdirde %25 indirimden yararlanabileceğinizi de bu noktada belirtmek faydalı olabilir.

Alkollü ve ehliyetsiz araç kullanmanın cezası promil ve kaç defa cezaya tabi tutulduğuna bağlı olarak değişebilir. Yani ehliyetsiz alkollü araç kullanma cezası, sürücünün sadıka durumuna göre farklılaşabilir. Bu değişiklikler arasında ehliyete el koyma ve hapis cezası da bulunur. Ayrıca alkollü sürücü yakalandığı esnada ehliyet bakiyesinden 20 puan düşülür. 

Ehliyetsiz Motor Kullanma Cezası

Motosiklet sürücüleri de ehliyet sahibi olma ve taşıma zorunluluğu taşır. Standart B2 araç sürme ehliyetine dâhil olanlar, motor gücü 50 cc’ye kadar motosikletleri için sürme imkanına sahiptir vardır. Ancak 50 cc ve üzeri motosikletler için her sürücü en az A2 ehliyet sahibi olmak zorundadır. Yani daha net ifade etmek gerekirse 50 cc üzeri motor kullanırken yakalanmanız hâlinde eğer sadece B2 ehliyetiniz varsa cezai yaptırım ile karşılaşırsınız. A sınıfı ehliyetle ise tüm motosiklet tiplerini herhangi bir cezai durumla karşılaşmadan kullanabilirsiniz. 

Ehliyetsiz motor kullanma cezası da ehliyetsiz araba kullanma cezası ile aynı kanuna göre belirlenir. 2023 yılına göre 8,190 TL olarak belirlenen ceza her motorsiklet türü için geçerlidir. Motor ehliyetsizlik cezası da aynı kanuna göre işlem görür ve ceza tutarı aynıdır.

Ehliyetsiz araç sürme cezası düzenlemelerine tabi olan motosikletler 250 cc ve altı ve 250 cc ve üstü için olarak A1 ve A2 olarak iki farklı ehliyet sınıfına göre kategorilendirilir. Sürücülerin kendi motosiklet sınıfına uymayan motosiklet kullanmaları durumunda da cezai işlem 4,060 TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca motosiklet kullanıcılarının ehliyet taşıma zorunluluğuna ek olarak kafa koruma şapkası olarak da bilinen kas takmaları zorunludur. 2023 senesinde kask kullanmama cezası 437 TL olarak güncellenmiştir. Söz konusu cezalar da ilk 15 gün içerisinde ödendiği takdirde %25 indirim uygulanır.

Ehliyetsizlik Cezası Nedir?

Ehliyetsiz araç kullanma cezası kapsamında ehliyet sahibi olmamanın ve ehliyet yanında bulundurmanın yaptırımları farklıdır. Ehliyet yetersizliği cezası ise hem araç kullanana hem de araç kullandırana 4,060 TL olarak belirlenmiştir. Sürücülerin ehliyetsiz yakalanma cezası ise 951 TL olarak belirlenmiştir. Ehliyetsiz araba sürme cezası görüleceği üzere yanında ehliyet bulundurmamak ve ehliyet sahibi olmamak olarak iki farklı kategoride belirlenir.

Ehliyetsiz araba kullanmanın cezası ile diğer motorlu taşıtları ehliyetsiz kullanmak aynı yasa maddesine göre belirlenir. Dolayısıyla aracınız ne olursa olsun mutlaka o taşıta uygun ehliyet belgesini almanız ve sürüş sırasında mutlaka yanınızda bulundurmanız gerekir.

18 Yaş Altı Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

18 yaş altı ehliyetsiz araç kullanma cezası 2023 yılı itibarıyla ehliyetsiz araç kullanma cezası kanununa göre belirlenir. Ehliyetsiz araç kullanma cezası ile paralellik gösteren bu ceza, hukuken 18 yaş altındaki sürücülere uygulanır. Reşit olmayan sürücülerin trafiğe çıkması her ülkede yasaktır. Türkiye’de 18 olarak belirlenen reşit olma yaşının altında bireylerin trafiğe çıkması genel trafik akışı için risk teşkil eder. Bu cezaya ek herhangi bir ceza bulunmaz. 18 yaş altı kişiler yaşları dolayısıyla ek bir kanuna tabi olarak değil, ehliyetsiz olmaları sebebiyle aynı kanun maddesinden cezaya tabi tutulurlar.